Học thư huyện Sơn âm đuợc xây ngay dưới chân núi Ngọa Long ở thành Tây Bắc, phía đông là học cung, phía tây là Nho học, học cung chính là văn miếu, bên trong có điện lớn, là nơi thờ cúng Khổng Tủ, chỗ vừa vào của có một cái hố Phan Trì có hình bán nguyệt (hổ Phán Trì là biểu tượng của cung học, giũa có câu bắt ngang qua, chia hô thành hai vâng bán nguyệt), những học trò mới nhập học đều vào Học cung để bái tê Khổng Tử, lúc đi đều phải bước qua cầu Phản Trì này. Cho nên, nhập học cũng xung là nhận phản. Sau này vào năm Long Khánh, mọi học trò đều ước ao trở thành sinh đồ, vì một khi làm sinh đỗ mới họ sẽ du ngoạn quanh hô Phán Trì, khăn vuông trên đầu, tưng bừng hớn hở, cắm kim hoa, cưỡi ngựa trắng, cờ bay phía trước, phía sau có danh tướng bảo vệ, hào quang sáng ngời, ai mà không muốn.
Trương Nguyên nhìn trước nhìn sau học cùng một lát, một tên hầu trong học thự liền hô lên:
- ở bên này, tới bên này đi.
Phía tây của Linh Tinh tại học cung chính là cổng Nho học, Trương Nguyên đi theo người hầu đi từ Nho học môn tới một cái sân lớn, rồi lại từ Nghĩa môn đi vào, lại có một cái tử hợp viện, phía bắc là một chính đường nho học, cũng có tên là Minh Luân đường, là nơi giảng bài cho các học trò ở huyện, phía đông gọi là Trí đạo trai, phía tây là Dục anh trai, gã người đó đứng bên ngoài của Trí Đạo Trai, bẩm:
- Giáo Thụ lão gia, Trương Nguyên đã tới.
Quay đầu lại ra hiệu cho Trương Nguyên đi vào.
Trương Nguyên nhấc vạt áo, bước vào Trí Đạo Trai, ngẩng đầu nhìn Lưu Tông Chu và một lão nho, dáng vẻ khô quắt gầy gò đang cùng sóng vai ngồi đó, bất giác đầu óc hắn linh hoạt nghĩ:
"Hôm nay là 29, là ngày lẻ, Lưu Tông Chu hẳn là đang giảng bài ở chùa Đại thiện, sao lại tới nơi này, còn gọi ta tới làm chi?
Lão nho gầy gò chắc hẳn là Tôn giáo thụ rồi, Trương Nguyên chắp tay thi lễ nói: - Học trò Trương Nguyên yết kiến Giáo Thụ đại nhân, yết kiến Khải Đông tiên sinh.
Lưu Tông Chu gật đầu, Tôn giáo thù kia ho nhẹ một tiếng, mở miệng nói:
- Trương Nguyên, cậu có định năm sau tham gia thi huyện và thi phủ không?
Trương Nguyên cảm thấy mơ hồ bất an, đáp rằng:
- Học trò cũng có dự định này, cho nên gần đây, học trò đang chăm chỉ khổ luyện, không dám buông lỏng.
Tôn giáo thụ hỏi:
- Con tùng nhập học tại xã học chưa?
Trương Nguyên đáp:
- Dạ, con chưa từng nhập học trường xã, toàn bộ kiến thức đều là do con tụ học.
Quả nhiên không ngoài dự đoán của Trương Nguyên, Tôn giáo thụ này lại nói:
- Vừa chưa từng tham gia xã học, bát cổ văn cũng không biết làm, năm tới không thi được đâu, tuổi con còn nhỏ, chớ vội vàng hấp tấp, vẫn nên đợi ba năm nữa rồi hãy thi đi, lúc đó kiến thức cũng đã vũng, bấy giờ sẽ có cơ hội thắng cả ba kỳ thi huyện, phủ, đạo. Ý con thế nào?
Trương Nguyên tắc giận, thầm nói:
"Được lắm, Lưu Tông Chu, ông là kẻ không đạt được mục đích không bỏ qua, ông tự cho rằng mình làm thế là tốt cho ta phải không, lòng tốt cũng có thể làm hại người khác đây, có biết không hả? Nêu chỉ nhìn vào hậu quả, hủ nho (nhà nho cổ hủ, đọc sách mà không hiểu lý lẽ sự đời) và gian thân cũng chẳng khác nhau là mây đâu.”
Nói Lưu Tông Chu là hủ nho đương nhiên là quá cực đoan, nhưng lúc này Trương Nguyên thực sự rất túc, dõng dạc nói:
- Giáo dụ đại nhân lại chưa từng kiểm tra qua học trò, sao lại cho rằng học trò không đủ kiến thức, không biết làm văn bát cô?
Tôn giáo dụ bị Trương Nguyên hỏi như vậy, đương nhiên nghiêng đầu nhìn sang lưu Tông Chu, Lưu Tông Chu nói:
- Trương Nguyên, bảo người không biết làm văn bát cổ là do ta nói.
Trương Nguyên nói:
- Hôm qua không biết không có nghĩa là hôm nay không biết, hôm nay không biết không có nghĩa là ngày mai không biết.
Tôn giáo dụ nghe vậy liền cười, nói với Lưu Tông Chu: - Khải Đông tiên sinh, người học trò này của ông rất có khẩu khí đó.
Xem ra Lưu Tông Chu là quyết tâm muốn nhận Trương Nguyên làm đệ tử rồi, cho nên Tôn giáo thụ mới nói với Lưu Tông Chu là " học trò này của ông”.
Lưu Đông Chu cũng cười, nói:
- Nói như vậy, người đã học được cách làm văn bát cổ rồi ư?
Trương Nguyên nói:
- Bấm Khải Đông tiên sinh, học trò vôn muôn đọc thêm hai tháng "kinh nghĩa” và "cổ văn” nữa, mới bắt đầu học làm văn bát cổ, nhưng nếu cả Khải Đông tiên sinh và Tôn giáo dụ đều nói học trò không biết làm văn bát cổ, vậy thì học trò sẽ bắt đầu học chê nghệ từ ngày mai, qui thời hạn trong vòng ba tháng, đến khi đó nếu không làm được một bài hát cổ văn đúng quy củ, học trò cam tâm tình nguyên bỏ qua hai kỳ thi năm tới.
Rất nhiều người học cả đời cũng không làm được văn bắt cổ, Trương Nguyên này dám ngông cuồng nói sau ba tháng sẽ làm văn bát cổ đúng quy củ, Tôn giáo dụ thây Trương Nguyên kiêu ngạo thế, liên tỏ ra không vui nói:
- Trương Nguyên, người thật không biết trời cao đất dây, người tưởng rằng bát cổ văn dễ học như vậy ư?
Lưu Tông Chu lại nhíu mày, trong lòng hơi hối hận không nên ép thiếu niên này như vậy, sự vật phát triển đến cục điểm thì sẽ chuyển hoá theo hướng ngược lại, thiếu niên này lại ngạo mạn, giờ thì hay ho rỗi, Trương Nguyên một lòng muốn học bằng được, tuy nói thời gian ba tháng năm chắc được phương pháp làm bát cổ văn là điều không thể, nhưng tuyệt đối là đổ thêm dầu vào lửa, đối với cậu thiếu niên thông minh hơn người trước mắt này, xem ra nguy hại quả thật không nhỏ, bởi vì một khi nó từng bước trưởng thành, tư tưởng và tài hoa của Trương Nguyên sẽ bị trói chặt, suy nghĩ của nó đến cuối cùng sẽ bị khoanh vùng, có lẽ khoa cử có thể thành danh, nhưng không thể xem đó là học vấn được, điều này khiến Lưu Tông Chu rất đau lòng.
Nếu Trương Nguyên thật sự chỉ là một thiếu niên mười lăm tuổi, nỗi lo này của Lưu Tông Chu không hề sai, nóng vội học bát cố thê này chắc chắn là không ổn, rất có khả năng công danh bất thành, đầu óc sẽ trở nên cổ hủ củng nhắt đi, huyện Sơn Âm có không ít những người đọc sách cổ hủ như vậy, trăm người chẳng ai thành danh. Nhưng Trương Nguyên thì khác, bây giờ trong lòng Trương nguyên đã có tính toán trước, với kiến thức và nhận thức cả hai kiếp của hắn, đâu có thể bị văn bát cổ làm khó, hơn nữa thời gian hai tháng thôi hắn cũng đã đủ học bát cổ rôi, bởi vốn dĩ hắn đã có sự chuẩn bị cho hai kỳ thi năm tới, giờ đơn giản chỉ là sớm hơn một chút, với năng lực lĩnh ngộ và trí nhớ hơn người của hắn, học không được bắt cổ mới là chuyện lạ.
Trương Nguyên không kiêu ngạo nói:
- Giáo dụ đại nhân, học trò biết chế nghệ rất khó, nhưng học trò tình nguyện khổ luyện gấp bội.
Nói như vậy, Lưu Tông Chu càng lo lắng hơn, xua tay nói:
- Thôi, thôi, Trương Nguyên cậu cũng không cần qui thời hạn t ba tháng làm gì, thiếu niên tình nóng nảy. không nên đánh cược với người khác như vậy, chỉ tổ mang họa mà không có lợi, tháng hai năm sau cậu cử tới thi, đợi khi có công danh là sinh đồ rôi, lại tĩnh tâm cầu học vân sau, thế nào?
Lưu Tông Chu thật sự tiếc nhân tài, không muốn một hạt giống sách vở như Trương Nguyên chua nảy mầm đã bị chết yểu , bất ngờ bên của có một người phá lên cười vang nói:
- Ba tháng học bát cổ sao? Vậy mấy chục năm đèn sách của ta chẳng phải là xấu hổ chết đi được à?
Trương Nguyên vừa nghe thấy giọng nói chua ngoa này, không cần quay đầu lại, cũng biết là Diêu xúi bẩy đã tới, thầm nghĩ:
"Được lắm, lại gặp nhau rồi, Diêu xủi bấy đến thật đúng lúc.”
Diêu Phục hôm nay tôi vốn là muốn xin Tôn giáo dụ cho nghỉ phép, gần đây gã có việc phải tới Nam Kinh một chuyên, không thể tham gia kỳ thi tháng tám trong mười ngày tới được, Diêu Phục năm nay đã gân năm mươi, bây giờ đã không muốn thi củ nhân nữa rồi, không phải tất cả sinh đỗ đều có thể tham gia kỳ thi hương, trước kỳ thi hương ba năm một lần, Để học cũng sẽ tới các phủ, các huyện tiến hành khoa thi, khi tuyên bố sinh đỗ nào có thành tích đúng đầu, đứng thứ nhì bảng xếp hạng, mới có thể tham gia thi hương, 20 năm nay Diêu Phục đã hai lần đứng nhìn rồi, nhưng trong kỳ thi hương sau đó gã đều thi rớt, sau đó gã chuyên tâm viết đơn kiện kiếm tiền, đầu còn có thời gian mà đọc sách thành hiền, đương nhiên chuyện thi hương càng khỏi phải nói đến.
Hơn nữa, sinh đồ và cử nhân tiến sĩ không giống nhau, sinh đồ không phải chỉ cần vất vả thi một lần là xong, huyện học giáo thụ mỗi tháng phải ba lẫn tới nghe giảng, mỗi lần kéo dài ba ngày, sinh đồ căn bản đều là ba ngày học, ba ngày nghỉ, đầu mỗi tháng còn có một lần thi, mỗi mùa cũng có một lần thi, thi thắng nếu không qua sẽ bị giáo dụ răn dạy khiển trách, thi mùa (thi quý) còn nghiêm khắc hơn, thành tích thi chia làm sáu bậc, bậc một bậc hai thì có thưởng,bậc ba không thường không phạt, bậc bốn phải bị đánh gậy, bậc năm phạt ba tháng không được mặc áo sinh đồ, bậc sâu thì phải bỏ công danh tiền đồ, đương nhiên gần như không có giáo dụ nào để cho học trò của mình rơi vào bậc 3áu.
Lão Diêu Phục này hiện giờ là không tới nghe giảng, thi tháng cũng thường xin nghỉ, nhung thi quý tương đối nghiêm khắc, học trò thi cấp bậc nào phải báo danh lên đề học cung, cho nên bình thường các sinh đồ không thể xin nghỉ, Diêu Phục lại xin nghỉ như vậy, việc này cũng đơn giản, chỉ cần mang cho Tôn giáo dụ một ít lễ vật là êm xuôi, huyện học giáo dụ là quan nghèo của phẩm, ngoài việc hàng năm hưởng bổng lộc sáu mươi thạch gạo ra, cuộc sống của y còn phải dựa vào lễ vật của các học trò dâng tặng, Diêu Phục thường xuyên tặng lễ vật cho Tôn giáo thụ, muốn xin nghỉ thế nào cũng được.
Diêu Phục vái chào Tôn giáo dụ, tuy gã không nhận ra Lưu Lông Chu, nhung thây Lưu tông Chu và Tôn giáo thụ ngôi cùng nhau, đương nhiên là nhân vật quan trọng, cũng phải làm lễ với Lưu Tông Chu, nhân tiện nói:
- Học trò vừa ở ngoài nghe thấy khẩu khí của người này rất điên cuồng, nói ba tháng có thể học được bắt cổ, điều này đơn giản là coi thường pháp luật của triều Thái Tổ, chế độ bắt cổ của Hồng Vũ là hèn hạ như vậy sao?
Diêu Tụng Côn rất biết cách chụp mũ, nói lời gây khiêu khích Trương Nguyên.
Lưu Tông Chu nói:
- Thiếu niên tuổi trẻ ngông cuồng, không có gì là lạ.
Diêu Phục nói:
- Tuổi trẻ đôi khi ngông cuồng, vậy thì có thể nói rằng nói bậy sao?
Trương Nguyên nói:
- Xin hỏi Diêu tụng su, câu nào của ta là nói xằng nói bậy?
Diêu Phục nghe Trương Nguyên gọi ông ta là Diêu tung su, liền tức giận nói:
- Ngươi cuồng ngôn nói ba tháng học xong bát cổ văn, còn không phải là nói xằng nói bậy thì là gì?
Trương Nguyên nói:
- Sau ba tháng nêu ta không viết ra được, thì mới nói là nói xắng nói bậy, nêu viết ra được, hơn nữa còn có thể nhận được sự tán đông của Khải Đông tiên sinh và Tôn giáo dụ đây, vậy thì không phải là nói xăng nói bậy rồi, mà phải nói là tuổi trẻ anh tài, chỉ có điều Diêu tú tài đây có thích nhằm vào ta, ý muốn thế nào đây, coi nơi học hành này như công đường tố tụng sao?
