Nói ra cũng chẳng phải chuyện gì to tát chẳng qua là Gia Tĩnh bảo y tới hộ bộ hỏi xem, thuế mùa hè năm nay đã phân phối chưa, có dự toán tu sửa cung điện cho hoàng đế không. Cung Ngọc Hi, cung Vạn Thọ, mấy nơi hoàng đế ở hơn mười năm qua từ sau khi bị động đất làm hỏng, tới nay vẫn chưa được tu sửa.
Thẩm Mặc lật đật tới hộ bộ, mấy tháng qua mặt y ai ai cũng biết rồi, cho nên có thể đi thẳng vào bên trong, tìm được Phương thượng thư đang giật râu tính sổ.
Phương Độn rất thích Thẩm Mặc, vì từng ủng hộ y, lại còn được hàm thái tử thái sư khát vọng từ lâu, vinh quang lên nhất phẩm, đem thứ đai lưng bằng vàng bạc đầy tục khí, thành đai ngọc như hiện nay.
Cho nên vừa thấy người hậu sinh này, Phương thượng thư nhiệt tình vô cùng, nắm tay y hỏi han, còn lấy trà Vân Vụ ngon nhất ra mời y.
Chủ khách vui vẻ tán gẫu một hồi, Thẩm Mặc ném câu hỏi của hoàng đế ra, Phương Độn tức thì dài mặt, ủ dột nói:
- Năm nay bảy tỉnh nộp thuế lớn đều miễn giảm phú thuế, cho nên thu nhập của triều đình giảm mạnh, mọi năm thu được ba bốn trăm vạn lượng, năm nay cộng hết lại chỉ có hai trăm năm mươi vạn.
Con số này sớm báo lên nội các rồi, Thẩm Mặc tất nhiên là biết rõ, cho nên Phương thượng thư vừa tố khổ, y biết phòng ốc của hoàng đế phải đợi rồi. Quả nhiên tiếp theo Phương Độn liền lớn gan đặt biệt nói nguy cơ kinh tế hiện tại của triều đình nghiêm trọng ra sao, phải nêu cao tác phong đơn giản mộc mạc tiết kiệm v..v..v..
Nếu là một người trẻ tuổi non nớt khác đã bị ông ta nói cho chóng cả mặt rồi, nhưng Thẩm Mặc không bị lừa như thế được, cười khổ nói:
- Lão đại nhân, lời ngài nói hạ quan biết hết, nhưng thánh thượng đã hỏi thì phải trả lời, ngài bảo hạ quan phải nói thế nào?
- Còn nói thế nào?
Phương Độn đỏ mặt:
- Nói thật mà thôi.
- Nói thật thế nào?
- Hộ bộ không có tiền...
Phương Độn nhỏ giọng xuống:
- Xem xem có thể nói với bệ hạ tạm hoãn hai năm có được không?
- Mùa thu cũng không được sao?
- Thuế mùa thu bị đặt hết rồi.
Phương Độn cười như mếu:
- Nói thật với Tiểu Trầm đại nhân, ban đầu bệ hạ rộng lượng nói, trong cung có thể chưa tu sửa vội, ta liền đem dự toán này xếp sang năm sau... Nếu như tới lúc đó có tiền.
Thẩm Mặc thở dài trong lòng:" Sao lão đại nhân lại coi lời thể diện của bệ hạ là thật được chứ?"
- Lão phu không phải là không biết tính khí của vị bệ hạ này.
Phương Độn cũng già thành tinh rồi, tất nhiên hiểu suy nghĩ của y, buông một tiếng thở dài:
- Tiểu Trầm đại nhân cũng biết đấy, triều đình chúng ta thu trước thuế mấy năm rồi, quốc khố trước giờ chẳng có đồng bạc thừa nào. Đều có sao dùng vậy, bình thường thì có thể miễn cưỡng duy trì, nhưng hiện giờ gặp phải động đất lớn thì không còn gì mà ăn nữa...
Ông ta bắt đầu kể cho Thẩm Mặc nghe sổ sách be bét của triều đình:
- Các tỉnh muốn tiền cứu tế hơn một trăm vạn lượng, triều đình chỉ có thế phát năm mươi vạn lượng, để địa phương mua nông cụ, không làm lỡ thời vụ của người dân. Còn phải tu sửa đê Hoàng Hà, ít nhất tốn hai trăm vạn lượng bạc, chỉ phát được một nửa, tu sửa những nơi khẩn yếu nhất, không để thành phố lớn bị nhấn chìm, còn về hương trấn nông thôn, đành để bọn họ tạm hi sinh thôi...
Nghe lão thượng thư tính sổ sách, mặt Thẩm Mặc ngày càng nặng nề, ông ta tiếp tục nói:
- Còn cả tường thành Bắc Kinh, cần bốn mươi vạn mới sửa được...
Thẩm Mặc cuối cùng không nhịn được nữa, hỏi:
- Tường thành không phải năm ngoái đã sửa xong rồi sao? Hiện giờ chẳng qua là bị nứt, có cần nhiều tiền vậy không?
- Hừ hừ, công bộ nói bao nhiêu thì là bấy nhiêu.
Phương Độn mặt đầy khinh bỉ:
- Không biết Tiểu Trầm đại nhân đã ra ngoài thành xem chưa, gạch xây thành toàn rỗng ruột, bóp một cái là vỡ, may là Yêm Đáp không biết, nếu hắn mà biết sớm đã lấy cọc gỗ húc đổ tường thành rồi.
Ông ta bất chấp cả thể diện nhổ phì một bái nước bọt:
- Loại công trình kém chất lượng ấy vậy mà trước sau tốn của triều đình một trăm vạn lượng, không biết chảy vào túi những kẻ kia bao nhiêu.
Lão nhân gia đức cao vọng trọng, đương nhiên dám nghị luận kẻ chủ mưu, nhưng Thẩm Mặc không dám, y nói ba phải:
- Lần này lấy tiền chắc chắn sẽ sửa xong.
- Xong cái rắm.
Phương Độn giận thật rồi:
- Ta sớm đã nghe ngóng, tiền lần này quá nửa chạy vào nhà thượng thư thị lang, xây nhà cho Triệu đại nhân, tu sửa biệt thự cho tiểu các lão ở Hương Sơn.
Thẩm Mặc lòng máy động, nhưng mặt lộ vẻ bất đắc dĩ:
- Xin lão đại nhân thứ tội, những chuyện này, hạ quan không dám đem về trả lời.
Mặt Phương Độn thoáng qua vẻ thất vọng, thở dài:
- Đám trâu già chúng ta sợ hổ, nghé non cũng sợ hổ, nhưng nếu bệ hạ hỏi qua, ta bất chấp hết, nhất định phải vạch trần chuyện này ra.
Thẩm Mặc đương nhiên biết đó là trong lúc tức giận thôi, nếu như muốn vạch trần thì đã vạch trần từ lâu rồi, hiện giờ chưa ép ông ta quá mức, có gì mà vạch ra? Sở dĩ ông ta nói với y như thế, là muốn để y giúp nói đỡ vài câu trước mặt hoàng đế để khỏi bị tai bay vạ gió.
Vị lão đại nhân đáng kính như thế, Thẩm Mặc tất nhiên không đắc tội, y vỗ ngực nói:
- Chuyện này giao cho hạ quan, nhất định sẽ nói giúp cho lão đại nhân.
Phương Độn thấy y đồng ý liền thầm thở phào, ông ta từng trải giang hồ, à quan trường. Biết rõ đạo lý diêm vương dễ nói tiểu quỷ khó dây, sợ nhất là hạng thiếu niên trẻ tuổi không biết nặng nhẹ, xốc nổi một cái là nói bừa nói bậy, mang họa tới cho ông ta.
May là Thẩm Mặc rất hiểu chuyện, lão đại nhân ngoài vui mừng cũng phải có qua có lại:
- Sau lần nghị triều đó có còn hỏi tiểu đại nhân về chuyện thị bạc ti không?
- Không có.
Thẩm Mặc cười khổ:
- Lần đó hạ quan nhất thời kích động làm trò cười cho thiên hạ..
Phương Độn khoát tay:
- Đó rõ ràng không phải là nhất thời kích động, mà là đã nghiền ngẫm kỹ càng, tính toán từ lâu.
- Không qua mắt được lão đại nhân.
Mặt thớt của Thẩm Mặc cũng phải xấu hổ:
- Có điều bệ hạ đúng là không hỏi tới nữa, chắc thứ hạ quan viết không hợp với thánh ý.
Phương Độn lắc đầu:
- Không đâu, bệ hạ rất kiên quyết quả cảm, chưa bao giờ đẽo cày giữa đường, khi ấy thánh ý ngả về Tiểu Trầm đại nhân, hiện giờ cũng sẽ không thiên về người khác.
Ông ta đột nhiên cười lớn:
- Nói một câu lớn gan thế thôi, Chuyết Ngôn nghe thì nghe, ngàn vạn lần coi là thực được.
- Lão đại nhân cứ yên tâm, con người hạ quan không có gì hay, chỉ được kín miệng, chưa từng nói năng tùy tiện.
- Vậy thì tốt, vậy thì tốt.
Phương Độn gật gù:
- Kỳ thực theo ta thấy bệ hạ đã sớm định kế rồi, quá nửa là sẽ đưa Chuyết Ngôn ra ngoài.
- Ra ngoài?
Thẩm Mặc tức thì mặt trắng bệch:
- Hạ quan đã phạm phải sai lầm gì sao?
Đối với quan hàn lâm tiền đồ xa rộng, xưa nay luôn coi bị đưa ra ngoài là loại bỏ, là biểu hiện của người đó bị thất sủng, bị trừng phạt...
- Chẳng lẽ cứ phải phạm sai lầm mới có thể đưa ra ngoài sao?
Lão nhân gia cười khà khà:
- Nếu như làm tri phủ?
Thẩm Mặc lắc đầu quầy quậy:
- Điều này không thể nào, ngài đã nghe nói tới có tân khoa tiến sĩ chưa mãn khóa đã được nắm giữ một phương chưa?
Minh triều khảo sát quan viên chia làm phân khảo và khảo mãn. Phân khảo chính là ngoại sát đang tiến hành tưng bừng ráo riết, với kinh sát sẽ cử hành vào năm sau, chuyên bới móc khuyết điểm; còn khảo mãn là xem thành tích. Tam niên sơ khảo, cửu niên khảo mãn, chỉ cần có thành tích là được thăng quan hai cấp, bước một bước lớn.
