Thậm chí Thẩm Mặc không thiếu ý nghĩ tiểu nhân để nghĩ đến, nếu như không phải là muốn mượn lực lượng của phiếu hào, sợ rằng Trương Cư Chính cũng sẽ không thương lượng với mình, tự một mình kết luận chuyện này luôn.
Nhưng nếu hắn đã tới để nói chuyện này với mình, vậy có cơ hội... khuyên bảo hắn bỏ đi ý nghĩ này.
Đúng vậy, Thẩm Mặc không tán thành tiến hành loại cải cách tiền tệ này.
Người người đều đang gọi cải chế, giống như cải cách đã là xu thế tất yếu, nhưng rốt cuộc có mấy người có thể hiểu được, Trung Quốc tại thế kỷ 16 này tới cùng là cần cái gì? Không cần cái gì? Không làm rõ vấn đề này, làm cái gì cũng chỉ là làm nhiều công ít, thậm chí phản tác dụng.
Nếu nói không khách khí, chân chính tất cả đều hiểu, một người cũng không, bao gồm cả y, càng bao gồm cả Trương Cư Chính. Cải cách xã hội là một công trình hệ thống dính dáng rộng khắp, máy tính siêu cấp của thế kỷ 21 cũng không thể tính toán không bỏ sót, huống chi dưới điều kiện hiện tại, chỉ bằng một cái đầu óc bằng thịt nghĩ?
Tại thời gian này, tri thức Thẩm Mặc mang đến từ 500 sau có vẻ càng quý giá. Hai năm nay mặc dù Thẩm Mặc không làm gì thực sự, nhưng y cũng giành được nhiều thời gian để hồi ức lại tri thức của mình học được tại kiếp trước, lại vận dụng đến trong hiện thực, tỉ mỉ suy nghĩ đến các mặt chính trị, kinh tế, quân sự, tư tưởng, văn hóa của Đại Minh triều. Toàn bộ quá trình là cô độc, thống khổ mà dài dòng, nhưng thu hoạch cũng càng quý giá -- y rốt cuộc có chút khắc sâu, nhận thức về lý tính đối với xã hội trong cải cách này, điều này làm cho y có thể đứng ở một độ cao mà không một người đương đại nào với tới được để đối đãi với một số vấn đề thực tế.
Tỷ như nói cải cách tiền tệ này, cái nhìn của Trương Cư Chính đã siêu phàm thoát tục rồi, nhưng vẫn còn hạn chế bởi các phương diện chức quan, tri thức, tầm mắt của mình, cũng không phải phù hợp với chiều hướng phát triển, thậm chí sẽ trở ngại đến lịch sử phát triển.
Cái nhìn của Thẩm Mặc là đứng ở góc độ Chính phủ, cải cách này sẽ mang đến rất nhiều chỗ tốt như tăng trưởng về thu nhập tài chính, gia tăng năng lực điều tiết khống chế kinh tế. Nhưng đứng ở góc độ của quốc gia và lịch sử, cải cách này kỳ thật không cần thiết, hoặc là nói làm điều thừa.
Y có đầy đủ lý do để ủng hộ phán đoán của mình:
Đầu tiên, cải cách cái gì thì mới có ý nghĩa? Tất nhiên là nhằm vào vấn đề tự thân xã hội vô pháp điều tiết, nhất định phải tiến hành cải cách mới được. Thế thì tiền giấy thật đã đến tình cảnh không cải cách không được sao? Nhìn từ góc độ của nó và Hộ bộ, tiền giấy, một thứ vớ vẩn đến nỗi chùi đít cũng bị đau, nó đương nhiên là cái dạng này.
Nhưng nhìn từ góc độ cả xã hội thì sao? Hình như không phải là vậy. Nhìn chung lịch sử trong và ngoài nước đều là bởi vì trong lưu thông xã hội, thiếu khuyết tiền tệ lưu thông đủ mạnh mới sẽ xuất hiện tiền giấy, xem như vật bổ sung thậm chí vật thay thế.
Tiền giấy vì sao xuất hiện sớm nhất tại Trung Quốc? Từ Đường triều đến Tống, Nguyên, Kim đều có tiền giấy với các loại hình thức? Không phải là người Trung Quốc có tư tưởng tài chính tiên tiến, mà là Trung Quốc từ trước đến nay không phải là nơi sản sinh ra mấy thứ kim loại hiếm như vàng bạc đồng, xã hội phát triển kinh tế đến trình độ nhất định, kim loại hiếm đại biểu cho giá trị sẽ thiếu thốn nghiêm trọng, đành phải dùng tiền giấy để bổ sung.
Sau khi bản triều lập quốc càng trường kỳ đối mặt với tình trạng thiếu thốn kim loại hiếm, "tiền hoang" không thể thỏa mãn nhu cầu sản xuất và trao đổi của xã hội, bởi vậy đã hình thành sự thít chặt lại của tiền tệ một cách nghiêm trọng, và gây trở ngại đến sự phát triển của kinh tế hàng hoá. Nếu như tình huống bất biến, như vậy cải cách tiền tệ sẽ ở thế tất phải làm, Thẩm Mặc sẽ không tiếc trả giá mà giúp hắn phổ biến một hệ thống tiền tệ tin cậy.
Nhưng tình huống hiện tại, với sự xuất hiện của Đại Hàng Hải Thời Đại, Nam Mỹ được khai phá, cùng với đại phát hiện mỏ bạc của Nhật Bản, nguồn dự trữ bạc cực kỳ phong phú của thế giới, mặc dù số bạc này không phải thuộc Trung Quốc sở hữu. Nhưng trong đối ngoại mậu dịch, Trung Quốc nằm ở địa vị ưu thế tuyệt vời, đại lượng bạc thông qua mậu dịch xuất siêu, bắt đầu cuồn cuộn chảy vào Trung Quốc, lúc này quốc nội sản sinh ra bạc hay không, đã không còn là vấn đề quan trọng nữa rồi.
Là người đề xướng mậu dịch đối ngoại của bản triều, cùng với người đặt nền móng cho ti Thị bạc, trong tay Thẩm Mặc có số liệu quyền uy nhất có thể chứng minh quan điểm của y -- chỉ trong một năm Gia Tĩnh thứ 44, thông qua mậu dịch bình thường, bạc từ Malacca đưa vào Ma Cao đã đạt 1400 vạn lượng, khoảng chừng tương đương với từ năm Vĩnh Lạc nguyên niên tới Tuyên Đức năm thứ 9, trong thời kỳ hưng thịnh 30 năm của Đại Minh vương triều, gấp hai lần tổng sản lượng của quan ngân Trung Quốc. Cái này cũng chưa tính từ số bạc từ Nhật Bản chảy vào Trung Quốc, cùng với càng nhiều hương liệu từ Mỹ Châu vận đến quần đảo, lại vận chuyển vào Trung Quốc.
Hơn nữa bạc chảy vào Trung Quốc cũng không phải là chỉ có một đường mậu dịch, bởi vì vàng bạc ở ba nơi Trung Quốc, Nhật Bản, Âu Châu có tỷ giá ở mức chênh lệch lớn hơn cả. Vàng bạc Trung Quốc có tỷ giá là vàng/bạc 1:5 đến 1:7; mà Nhật Bản có tỷ giá là 1:12 đến 1:13; Châu Âu thì 1:10 đến 1:15. Chỉ cần đem bạc từ Nhật Bản, Châu Mỹ đưa vào Trung Quốc rồi đổi ra vàng là sẽ thu được lợi trên gấp đôi. Đương nhiên loại trò chơi sa hoa này chỉ có mấy nhà thương nhân lớn mới có tư cách chơi, tỷ như Vương Trực, tỷ như tổng đốc Bồ Đào Nha... Tỷ như Thẩm gia.
Nói tóm lại, dưới tình huống bạc ồ ạt tiến vào Trung Quốc, tiền tệ quốc gia cung ứng đầy đủ, tích cực đẩy mạnh xác lập ngân bản vị mới là biện pháp chính đáng, về phần tiền giấy của Đại Minh thì cứ để nó tiếp tục thối nát đi, triệt để rời khỏi sân khấu lịch sử là được.
※※※
Nếu xã hội thông qua tự thân điều tiết thì có thể tiêu hóa được mâu thuẫn, vậy không cần thiết phải tiến hành cải cách nữa. Nếu như lúc này nhất định phải cải cách sẽ chỉ tăng thêm gánh vác cho triều đình, tăng phiền phức cho xã hội, tạo ra cơ hội cho tham quan ô lại kiếm lợi bất chính.
- Hơn nữa cho dù huynh khống chế được xung động không lạm phát? Thế sao bảo đảm cái kế nhiệm sẽ không lạm phát chứ? Đến lúc đó, một phen hảo ý của huynh sẽ trở thành kẻ đồng lõa cướp đoạt tài sản của dân chúng rồi.
Khi Thẩm Mặc tường tận nói ra cái nhìn của mình cho Trương Cư Chính, y thấy được sắc mặt của người thanh niên cải cách thâm trầm nội liễm này rõ ràng có chút tái nhợt.
Trầm mặc, trầm mặc hồi lâu, một người đang suy nghĩ, một người khác cũng đang suy nghĩ.
Một lúc lâu, Trương Cư Chính tỉnh lại từ trong trầm tư, rồi nâng chung trà lên, nhưng phát hiện đã hết từ lâu. Thẩm Mặc đi lấy ấm trà, phát hiện bên trong cũng cạn rồi.
Không muốn để người khác đi vào, cắt đứt tâm tư của mình, Trương Cư Chính ngăn Thẩm Mặc gọi người, nhìn y với ánh mắt hãi người nói:
- Tại phương diện chế độ tiền tệ, ta thừa nhận ngươi là sư phụ của ta.
- Không dám.
Thẩm Mặc thầm nghĩ, nhìn vẻ mặt của ngươi như muốn ăn tươi lão sư ta mất.
- Ngươi có dám nói, mình đứng trên lập trường của người trong thiên hạ để suy nghĩ, mà không phải nói thay cho một số người nào đó không?
Lúc này Trương Cư Chính tựa như một thanh bảo kiếm đã xuất vỏ, hàn quang bức nhân.
Nhưng Thẩm Mặc vẫn như giếng cổ không chút gợn sóng mà nhìn hắn, thản nhiên nói: "Linh đài vô kế đào thần thỉ, phong vũ như bàn ám cố viên. Ký ý hàn tinh thuyên bất sát, ngã dĩ ngã huyết tiến Hiên Viên."
Tự đề tiểu tượng
Linh đài vô kế đào thần thi,
Phong vũ như bàn ám cố viên.
Ký ý hàn tinh thuyên bất sát,
Ngã dĩ ngã huyết tiến hiên viên.
Tự đề sau ảnh mình (Người dịch: Nam Trân)
Con tim khôn tránh mũi tên thần
Vườn cũ mưa tuôn lại gió vần
Dù tấm lòng son trên chửa thấu
Ta đem máu đỏ hiến nhân dân
Quỷ thần trêu ngươi, để cho ta tới cố hương 500 năm trước, cho dù không ai biết, không ai hiểu, vì chút hy vọng mơ hồ này ta cũng nguyện ý đem thân thể máu thịt cống hiến cho người mẫu thân đã cực khổ nhiều năm...
Trương Cư Chính sẽ không lý giải phía sau bài thơ này ẩn chứa tín niệm và bi ai thế nào, nhưng hắn có thể nghe ra đây là Thẩm Mặc đang cho thấy quyết tâm, liền trầm giọng nói:
- Vậy xin thành thật nói cho ta biết, nếu lưu thông tiền giấy không phải là tất yếu, vì sao ngươi phải để Hối liên hào phát hành ngân phiếu tại Đông Nam chứ?
- Đó cũng không phải là tiền giấy, mà là phiếu ngân hàng có thể đổi thành hiện ngân bất cứ lúc nào.
Thẩm Mặc không bất ngờ khi hắn biết những bí mật này, tự nhiên sớm đoán được hắn sẽ hỏi như vậy.
- Chỉ đổi lại một cách nói thôi chứ gì? - Trương Cư Chính hí mắt, hàn quang chợt lóe qua.
- Khác biệt quá lớn.
Thẩm Mặc vẫn không nóng vội:
- Nhìn từ trên phát hành, Hối liên hào phải mở ra phiếu ngân hàng(bank note) với mức nhất định, tất nhiên phải thu trước được một lượng vàng bạc tương đồng với định mức, lượng vàng bạc này được bảo tồn trong kim khố của Hối liên hào, mọi người có thể tùy thời đổi lại. Mà một khi phiếu hào trả vàng bạc, sẽ lập tức tiêu hủy phiếu ngân hàng ngang giá trị, để bảo trì số lượng phiếu ngân hàng lưu thông cùng vàng bạc tồn kho ở mức bằng nhau.
Nói đến đây, y kéo Nhật Thăng Long vào câu chuyện:
- Cho nên, dù cho Nhật Thăng Long xảy ra tễ đoái(tranh nhau đổi vàng bạc), Hối liên hào cũng không lo lắng, cùng lắm thì thu hồi toàn bộ phiếu ngân hàng, trả vàng bạc lại cho mọi người là được.
- Đây là chỗ khác biệt giữa phiếu ngân hàng và tiền giấy, tiền giấy yêu cầu toàn quốc đều thừa nhận, nhưng phiếu ngân hàng chỉ do phiếu hào phát ra chấp nhận. Ngân phiếu của Hối liên hào Nhật Thăng Long không tiếp thu, ngược lại cũng thế.
Thẩm Mặc mỉm cười nhìn Trương Cư Chính, ngươi có tầm nhìn xa hiểu rộng của thiên tài, ta có kiến thức nhiều hơn ngươi 500 năm, chúng ta xem ai có thể nói hơn ai.
