Trương Cư Chính tư duy nhanh nhẹn, mặc dù tại lĩnh vực hắn không quá lý giải, nhưng vẫn không bị rối loạn mạch suy nghĩ, cười lạnh một tiếng nói:
- Vào nguyên dạng, xuất cũng nguyên dạng, Hối liên hào làm từ thiện đường sao?
- Không phải đâu? Làm gì có thương gia không trục lợi? - Thẩm Mặc cười rộ lên: - Cũng nên nói vì sao ta lại để Hối liên hào phổ biến nghiệp vụ ngân phiếu hối đoái vậy. Đó là vì khi ta tại Đông Nam đảm nhiệm kinh lược, lúc cần quân lương vật tư, thường xuyên phải mua tại các tỉnh khác nhau, nếu dùng xe thuyền chở hiện ngân đến đó thì rất không thuận tiện cũng không an toàn, cho nên bắt đầu sinh ra ý nghĩ dùng ngân phiếu để trả. Vấn đề này ta cũng hỏi qua không ít thương hộ, bọn họ phổ biến phản ánh, có thể có một loại phương pháp thuận tiện để thanh toán thì tốt rồi, cho dù là trả chút tiền cũng được. Ta lợi dụng danh nghĩa tổng đốc Đông Nam, mỗi lần rút ra hiện ngân, Hối liên hào đều thu được một phí thủ tục nhất định.
- Ta nghe nói, Nhật Thăng Long vì giữ lại hộ khách, đã hủy bỏ phí dụng này mà.
Trương Cư Chính cũng không phải là dễ qua mặt, lập tức chỉ ra:
- Thậm chí đối với một số khách hàng lớn còn trả lợi tức. Ta nghĩ, phí thủ tục của Hối liên hào cũng thu đâu có nhiều?
Thẩm Mặc cười hơi khựng lại, lời này của Trương Cư Chính đã đâm đến chỗ đau của y. Nhật Thăng Long không nói quy củ, đem bí mật của ngành ngân hàng bại lộ khắp thiên hạ. Khẽ than một tiếng, y gật đầu nói:
- Thật ra tại mấy trăm năm trước, các thương nhân kinh doanh ngân hiệu và hiệu cầm đồ đã ý thức được, khi hộ khách tích lũy đến con số rất lớn, nhưng mỗi ngày cũng sẽ có người đến đổi tiền, mỗi ngày cũng sẽ có người đến gửi tiền. Sau một khoảng thời gian, bọn họ phát hiện, trong kho luôn có số lượng lớn vàng bạc không dùng đến. Sau đó, bọn họ cho ra kết luận, chỉ cần bảo lưu trong đó một bộ phận xem như tiền chuẩn bị trả, bộ phận còn lại có thể dùng để cho vay, để thu được lợi tức.
Thoáng dừng lại mới nói:
- Hiển nhiên, Nhật Thăng Long chuẩn bị đi con đường xưa này.
- Hối liên hào có thể theo vào hay không? - Trương Cư Chính chăm chú nhìn Thẩm Mặc.
- Thương nghiệp cạnh tranh như đi ngược dòng nước, khẳng định phải theo vào. - Thẩm Mặc thản nhiên nói: - Hơn nữa nói thật chứ, gửi tiền có lãi là tất nhiên, là xu thế, cũng là bước ngoặt của lịch sử. Cho dù Nhật Thăng Long không làm, sớm muộn gì Hối liên hào cũng phải phổ biến.
Nghe y tự tin như vậy, Trương Cư Chính khó tin nói:
- Hình như đây là lần đầu tiên nghe ngươi tán dương một việc nhiệt liệt như thế.
- Không sai. - Thẩm Mặc gật đầu nói: - Mục đích của phổ biến ngân phiếu thông đoái là vì thuận tiện cho thương nghiệp, xúc tiến sản xuất. Sản xuất phát triển, thương nghiệp sẽ phồn vinh, cơ hội đầu tư làm giàu mới nhiều hơn, coi như không có năng lực can đảm đi trực tiếp đầu tư, còn có thể mang tiền đi ngân hiệu gửi, để cho ngân hiệu đi đầu tư, còn mình an ổn hưởng lãi, không sợ lỗ, cũng tốt hơn so với chỉ dựa vào trời ăn cơm.
- Chiếu theo ngươi nói, còn có thể khống chế thôn tính ruộng đất. - Trương Cư Chính không khỏi nở nụ cười.
- Vì sao không thể? Vì sao tầng lớp trên của xã hội này lại mưu cầu danh lợi tại tích trữ ruộng đất? Không phải là họ nhiệt tâm với mảnh đất đó, mà là trừ điều đó ra, căn bản không biết làm gì tốt hơn.
Thẩm Mặc mỉm cười nói:
- Nghe kể các phú hộ Tây Bắc rất thích tích trữ vàng bạc đất đai, thời gian lâu không dùng đến. Đông Nam thì không có. Không phải là Đông Nam không giàu bằng tây bắc, vì nó có thể làm phân xưởng, đầu tư vào thực nghiệp. Cho các phú hộ nhiều hơn một lựa chọn, chí ít sẽ phân ra một bộ phận tài chính hướng về đất đai đúng không?
- Theo như ngươi nói, có trăm lợi mà không có một hại? - Trương Cư Chính nghiền ngẫm nhìn Thẩm Mặc nói.
- Chỉ cần duy trì tiền dự trữ ở một mức độ tương đối cao, thì sẽ không xảy ra phiêu lưu.
Thẩm Mặc hai tay giao nhau, lại nhìn Trương Cư Chính nói:
- Đối với quốc gia đối với bách tính đều không có chỗ nào hỏng.
- Đối với quốc gia cũng không có lợi ích gì rồi. - Trương Cư Chính lạnh lùng nói: - Các thương nhân thì chơi rất sôi nổi, quốc khố thì vẫn là con chuột chết đói.
- Đầu tiên, quốc gia và triều đình là hai khái niệm. - Thẩm Mặc thản nhiên nói: - Mặt khác, ta tán thành trưng thu thương thuế.
- Thật chứ? - Trương Cư Chính đột nhiên ưỡn người ngồi thẳng.
- Thiên chi đạo, tổn hữu dư nhi bổ bất túc.(Đạo Đức kinh: Đạo trời, bớt chỗ dư bù chỗ thiếu)
Thẩm Mặc từ từ gật đầu nói:
- Nếu chỉ bớt chỗ thiếu mà bù thêm chỗ thừa là trái với đạo trời, tất chịu nó trừng phạt.
Trương Cư Chính vẫn cho rằng, Thẩm Mặc xuất thân từ con rể của một thương nhân lớn của Giang Chiết sẽ thuần là một người phát ngôn thương nghiệp, nhưng hiện tại, nghe câu trả lời như đinh đóng cột như thế, hắn có chút mơ hồ rồi.
Ánh mặt trời cuối thu xuyên qua màn cửa sổ chiếu lên người Thẩm Mặc làm cả người y như được phủ một tầng kim quang, nhưng lại khiến khuôn mặt y rơi vào bóng râm, cho dù mặt đối mặt, Trương Cư Chính cũng không thể thấy rõ dáng vẻ của y.
※※※
- Được thôi. - Trương Cư Chính ho khan một tiếng: - Hiện tại có thể tới thêm nước rồi.
- Cầu còn không được.
Thẩm Mặc mỉm cười nói, đoạn y kéo sợi dây buông xuống ở góc bàn. Một lúc sau Vương đi vào thêm nước, khi lui ra còn cẩn thận để lại phích nước nóng.
Uống liền ba ly, giải cơn khát rồi, Trương Cư Chính mới đặt ly trà xuống, buồn bã nói:
- Giang Nam đừng quên, bên Nhật Thăng Long còn chủ động cầu hợp tác cùng Hộ bộ, ta hoàn toàn có thể bỏ Hối liên hào qua một bên, tặng quyền phát hành tiền giấy độc nhất vô nhị cho Nhật Thăng Long, cũng lập tức cấm chỉ tất cả các phiếu cá nhân xuất ra.
Rồi hắn nhìn Thẩm Mặc như khiêu khích:
- Ngươi nói xem, nếu như ta cho họ một phần lợi, họ còn có thể nghe ngươi giảng đạo lý nữa hay không? Nếu như ta lại cho bách tính một phần lợi, còn có người phản đối lưu thông tiền giấy nữa không?
- Đây là gạt dân chúng! - Thẩm Mặc cười nhạt: - Cấm phiếu mà lưu thông tiền giấy, thế thì số bạc mà tiền trang tích trữ của người gửi lúc trước đều trả bằng tiền giấy mà không trả bằng bạc...Bạc của người gửi cả ngàn vạn, một khi toàn bộ hóa thành giấy, mặc dù xưa nay chuyên quyền, nhưng cũng khó đuổi kịp một phần mà, đúng không?
- Sao ngươi dám nói tiền giấy nhất định không bằng bạc? - Trương Cư Chính trừng mắt nói: - Nếu như ta lại lui một bước, để dân chúng lấy bạc đổi tiền giấy, lại thêm một phần lãi, lấy tiền giấy nộp lương thuế, lại thêm vào một phần lãi, bách tính lấy được hai phần lãi, ai không lấy bạc đổi tiền giấy nào?
- Dựa theo huynh nói, nộp bạc 100 lượng mà thu được hai phần lãi, cũng chỉ giảm được 20 lượng bạc mà thôi, vẫn còn phải lỗ 80 lượng. Nếu như đổi 20 lượng này thành tiền giấy, vậy thì hai phần lãi này cũng hóa thành giấy...
Thẩm Mặc thảnh thơi cười rộ lên, bộ dạng như chỉ điểm giang sơn, chỉ còn thiếu quạt lông và khăn chít đầu thôi:
- Bạc cả vạn, toàn bộ hóa thành giấy, ai chịu lấy bạc đổi tiền giấy nữa?
- Ngươi...
Trương Cư Chính vỗ bàn:
- Lẽ nào chỉ có Hối liên hào của ngươi phát ra tiền, Hộ bộ ta phát ra thì đều là giấy hả?
- Thứ nhất, Hối liên hào không phải là của ta; thứ hai, ngân phiếu của Hối liên hào là lấy vàng thật bạc thật cùng tín dụng 10 năm tích lũy để làm hai tầng bảo đảm.
Thẩm Mặc nhìn Trương Cư Chính một cái:
- Hộ bộ có tín dụng gì đáng nói? Thái Thương có bạc làm thế chấp không?
