- Vậy kẻ nào mới thích hợp? Chẳng lẽ đám không biết tiến thủ, chỉ biết duy trì sao?
Cao Cửng ương lên nói:
- Đại Minh tệ nạn trùng trùng, trong đó mâu thuẫn gay gắt nhất là người nghèo càng nghèo, kẻ giàu càng giầu. Là bởi vì thứ gọi là thánh hiến sơ hở lỗ chỗ, khiến tiểu dân không còn đường sống, quan lại tham lam vô độ. Nay triều đại đổi mới, là cơ hội tốt khai sáng cục diện mới mẻ, người không sợ phỉ báng, không ngại được mất như Bàng Thượng Bằng chẳng những không thể xử phạt, còn phải thưởng. Ta kiến nghị cách chức hết đám ngôn quan cáo trạng kia, vĩnh viễn không sử dụng.
Từ Giai cau mày:
- Ngôn quan nghe đồn tấu báo, dù không đúng sự thực cũng không thể truy cứu, nếu không sẽ làm hỏng chính khí triều đình.
Cao Củng cười khẩy:
- Thủ phụ quả nhiên là rộng rãi bao dung, nhưng vì sao chỉ khoan dung với ngôn quan, còn với người dũng cảm cải cách lại ra sức xoi mói như vậy?
Thẩm Mặc bàng quan, phát hiện mâu thuẫn căn bản giữ Từ Giai và Cao Củng là ở phương trâm trị quốc khác nhau, hai con trâu một muốn quay về, một muốn tiến lên, làm sao cưỡng ép uống nước trong một máng được.
Hai bên tranh chấp không ai chịu nhường ai, nhưng không thể kẹt ở đó, đành tạm thời gác lại, xử lý chính vụ trước.
Cao Củng mặt hầm hầm ngồi đọc tấu chương, đến khi đọc một bản tấu, không nhịn được bùng phát:
- Thật là nực cười, quan viên Đại Minh ta sao có thể vô sỉ như thế?
Nói rồi đập tấu chương lên bàn Từ Giai:
- Thủ phụ xem đi, lúc này thì bọn chúng lại vờ câm điếc.
Từ Giai cẩm bản tấu lên xem, do tổng đốc hà vụ Phan Quý Tuần dâng thư đàn hặc tri phủ Khai Phong Đỗ Doãn Đức, nói mùa thua năm nay Hoàng Hà ứ tắc, khiền thuyền bè không qua được. Phan Quý Tuần xin phủ Khai Phong tổ chức dân phu khai thông. Không ngờ Đỗ tri phủ suốt ngày tụ hội giảng học, ngó lơ việc này, lấy tiền trị thủy đi xây thư viện, lập giảng đàn, cung cấp cả thức ăn cho người nghe giảng, bỏ mặc trị thủy hoang phế, tạo thành tổn thất lớn cho triều đình.
- Chuyện phát sinh lâu như thế, ngôn quan không một ai đàn hặc! Cao mỗ ngu xuẩn, không biết người làm chút đổi mới, không biết lợi hại đã kéo nhau đàn hặc, còn sao với chuyện này lại khoan dung như thế?
Cao Cùng gằn giọng nói.
Từ Giai sắc mặt khó coi, vì Cao Củng bề ngoài công kích Đỗ tri phủ, trách mắng ngôn quan, thực chất chỉ gà mắng chó, chỉ trích thủ phụ mê dạy học, còn cổ vũ toàn quốc, khiến phía dưới hùa theo lấy lòng.
Đặc biệt là những năm qua thân là thủ phụ mà đích thân đăng đàn giảng học, mỗi lần ông ta giảng học là nha môn lớn nhỏ trống rỗng, bất kể là có phải môn nhân vương học hay không đều tới nghe, chỉ sợ tỏ ra chậm trễ khiến thủ phụ không vui.
Cao Củng cực kỳ bất mãn, ông ta cho rằng giảng học chỉ nên tổ chức tại nhà, bằng hữu trao đổi, Từ Giai lại công khai đăng đàn trên triều, thân là thủ phụ lại lấy danh nghĩa minh chủ cổ vũ Vương học, thực chất lôi kéo bè đảng.
Cao Củng nhiều lần khuyên bảo, Từ Giai không nghe, ngược lại càng nhiệt tình giảng học, đương nhiên Từ Giai cũng có lý của mình:
- Quốc chính đi xuống, quan trường sa sút là vì nhân tâm bất chính, nên phải giảng học giáo hóa, đó là con đường tắt.
Từ Giai coi giảng học thành chỗ đột phá quan trường tham ô hối lộ, xoay chuyển quốc thế suy vi, đương nhiên không cho Cao Củng nói bóng nói gió.
Cho nên đọc xong bản tấu, Từ Giai trầm giọng nói:
- Nếu là chuyện mùa thu sao giờ cuối năm mới báo lên? Ta thấy tên Phan Quý Tuần này giống như Tân Trịnh nói, là hạng đầu cơ xu nịnh mà thôi.
Ý nói Phan Quý Tuần phối hợp với Cao Củng, ông ta mặt sầm xuống, vỗ bàn nói:
- Vậy thì phái ngự sự đi tra, xem xem rốt cuộc kẻ nào nói dối.
- Phải tra.
Từ Giai mặt cũng sầm xuống:
- Đương nhiên phải tra, triều đình mỗi năm cấp tiền trị thủy cả trăm vạn lượng, nhưng cứ gặp chút lũ là sập đê. Làm ăn như thế còn suốt ngày kêu nghèo, yêu cầu thêm tiền. Ta thấy phải phái người đi điều tra triệt để! Cao các lão, ông phụ trách việc này.
Cao Củng mặt tím tái, Phan Quý Tuần mới chủ trì nha môn trị thủy vài tháng, lại phải chịu trách nhiệm vấn đề lịch sử để lại? Chẳng phải là uy hiếp trắng trợn sao? Tức thì không nói nữa, không khí trong sảnh rơi vào ngưng trệ.
Thấy cục diện bế tắc, Quách Phác vội giải vây:
- Thủ phụ, chính phủ gửi gắm hi vọng lớn vào Phan Quý Tuần, không ngại triệu hồi Chu Hành về để ông ta không ai cản trở, chuyên tâm trị thủy. Lúc này lại muốn truy tra, tựa hồ có hiềm nghi phá đám ông ấy.
Từ Giai hừ một tiếng, hỏi Lý Xuân Phương:
- Thạch Lộc ý thế nào?
Lý Xuân Phương hơi khom người nói:
- Theo ngu kiến của hạ quan, kinh sát sắp tới rồi, khi ấy lại bộ và đô sát viện tự có công luận, tấu sớ này nên áp xuống...
Kỳ thực hắn hướng về Từ Giai, nhưng cảnh giới ba phải cao nhất là không đắc tội với ai, còn biểu đạt được khuynh hướng của mình, khiến người ta không dám xem thường.
Cao Củng cũng biết, lúc này trở mặt với Từ Giai không phải là chuyện hay, đành lui một bước:
- Tấu sớ đàn hặc tri phủ Khai Phong có thể áp lại, nhưng ngôn quan đất Việt đàn hặc Bàng Thượng Bằng cần phải trách mắng nghiêm khắc.
Tay gấu và vây cá không thể lưỡng toàn, đành phải thỏa hiệp.
- Rất tốt.
Từ Giai đứng dậy tức tối nói:
- Chuẩn bị giấy, lão phu muốn đi nhà xí.
~~~~~~~~~~~
Nội các nghỉ vào giờ tỵ, vì công việc không bận lắm, cho nên mọi người đều về nhà, Từ Giai thì không có ý muốn đi, mang chồng công văn về trị phòng tiếp tục tăng ca.
Trương Cư Chính cũng không đi, tới giúp ông ta xử lý chính vụ. Dưới ánh đèn sáng, hai sư đồ chuyên tâm phê duyệt tấu chương, khi chuông đánh mười tiếng, Từ Giai viết xong chữ cuối cùng, đặt kính xuống, đột nhiên than:
- Thái Nhạc, vi sư già rồi.
Trương Cư Chính đóng bản tấu lại, cười nói:
- Sư phụ chưa già, Nghiêm các lão làm tới năm 83 tuổi, sư phụ thế nào cũng làm thêo 20 năm nữa.
- Nếu thế có một số kẻ hận chết ta mất.
Từ Giai cười:
- Người già tuổi ta, chẳng phải bệnh tận quấn người thì cũng quây quần chơi với con cháu, vi sư lại quanh năm thắp đèn thức đêm, chẳng được nghỉ ngơi. Ngày càng nhớ nhung ruộng vườn, muốn về quê hương...
- Sư phụ đừng nói thế.
Trương Cư Chính cuống lên:
- Đại Minh không thể thiếu người lèo lái được.
- Thiếu ai cũng vậy cả thôi, chỉ là một số việc chưa xong, ta không thể vô trách nhiệm bỏ đi được. Nhưng kiên trì được bao lâu lão phu không biết, đành được ngày nào, hay ngày nấy.
- Dưới một người, trên vạn người, tân đế bê trễ, khắp triều mãnh thần, sư phụ thật muôn vàn khó khăn.
Trương Cư Chính khẽ than.
Từ Giai động lòng, lời này nói thẳng vào tâm khảm ông ta, dù mắt kèm nhèm nhìn không rõ nét mặt học sinh, vẫn xúc động nói:
- Thái Nhạc, chính vụ làm mãi chẳng hết, hai ta đêm nay thắp nến nói chuyện, lười biếng một chút vậy.
Trương Cư Chính thuận theo, đặt ghế bên cạnh Từ Giai ngồi xuống.
Từ Giai nhìn khuôn mặt tuấn lãng quen thuộc đó, lời nghẹn trong lòng bao ngày chuẩn bị nói ra, nhưng văn nhân đúng là văn nhân, mở màn còn phải rải đường trước:
- Năm xưa ta và Nghiêm các lão cũng ngồi đối diện với nhau thế này, ông ấy hỏi ta, trên đời này người nào thân cận nhất.
- Chắc là cha con.
Trương Cư Chính đã biết đáp án, nhưng cố ý nói sai.
Quả nhiên mặt Từ Giai hiện vẻ chua chát:
- Theo lý thì là thế, trên đời này khó báo nhất là ơn cha mẹ, nhưng kẻ làm con có nghĩ thế không? Ngươi có con chắc cũng có cảm thụ đó, chỉ có cha lo cho con, có thấy con nghĩ cho cha không?
Trương Cư Chính không biết nói tiếp ra sao, đành im lặng ngồi nghe. Từ Giai thấy không có tiếng nói chung với hắn, thở dài:
- Thôi, nói chuyện này với ngươi còn sớm quá. Nghe nói mấy ngày trước hoàng thượng ban chữ cho các ngươi?
- Vâng.
Trương Cư Chính gật đầu, hắn biết sớm muộn gì cũng có ngày này, nên kể hết ra.
