Sắp xếp xong nhiệm vụ cho Đàm Luân, Thẩm Mặc nói với Ngô Đoái:
- Nhiệm vụ của Quân Trạch huynh nhiều và phức tạp, cũng quan trọng không kém Tử Lý huynh.
Thoáng dừng lại nói:
- Sức lực con người có hạn, phải biết bỏ cái nhỏ để lấy cái lớn, Bộ vụ hằng ngày thì giao cho mấy lang trung đi làm, huynh phải tập trung làm việc của mình cho tốt. Hãy dành sức cho cửu đại công binh xưởng, hết sức truyền dạy cho các công tượng của các phân xưởng nhỏ quy trình chế tạo, chú ý đào tạo nghiêm khắc để còn cho họ lên biên cương, để bọn họ ghi nhớ từng tiêu chuẩn của toàn bộ quá trình sản xuất.
- Còn về phần "Võ chức tỉ thí", huynh phải đốc thúc thường xuyên, đưa việc này đi vào thực tế, nếu có ai làm không tốt thì lập tức thay người.
Thẩm Mặc phân phó:
- Kế hoạch trăm năm lấy giáo dục làm gốc, với quân sự cũng như vậy.
- Vâng.
Ngô Đoái gật đầu đáp ứng.
"Võ chức tỉ thí" như lời Thẩm Mặc chính là một loạt các phương án cải cách, mục đích là đề cao tố chất cùng địa vị của các võ tướng, cái này không phải cứ nói là được, bởi vì trong mắt quan văn, cái gọi là võ tướng đều là những người thô lỗ, luôn thích tranh đấu tàn nhẫn, quan văn luôn coi thường những người này.
Bản thân Thẩm Mặc rất ngưỡng mộ các võ tướng đời trước như Thích Kế Quang, Du Đại Du. Y thấy họ đứng trước mặt những quan văn mà có phẩm cấp cao hơn vẫn phải cẩn thận ăn nói, gọi dạ bảo vâng thì trong lòng khó chịu. Nhưng mà y biết, nguyên nhân khiến địa vị của võ tướng thấp đến vậy không thể hoàn toàn trách quan văn. Thực ra các đời Binh bộ thượng thư đều cố vắt hết óc, hy vọng tìm ra phương pháp cải thiện sức chiến đấu của quân đội, nhưng tố chất của võ tướng lại là một vấn đề lớn.
Các chức quan võ tướng của triều đình phần lớn là được thừa kế, các võ tướng sau này đều không có được sự vũ dũng của các bậc cha chú, lại càng không chuyên tâm đọc sách. Mặc dù cũng có Thích Kế Quang, Du Đại Du là những nhân vật kiệt xuất, nhưng không thay đổi được sự thật phần lớn võ tướng là loại dốt đặc cán mai, phế tài vô dụng... Dù hiện nay đang thực hiện thay đổi lại quân chức, tất cả đều phải vào kinh tỉ thí, nhưng quả thực không mấy người đủ tư cách, nếu như Binh bộ nghiêm ngặt khảo sát, thì trong mười người phải có đến chín người không qua nổi. Nhưng Binh bộ cũng đành chịu, vì đây là hệ quả tất yếu không thể tránh được, đừng thấy một đám mũ mão kim quan mà nhầm, thật ra chỉ được cái mã, đén khi có việc thì không thể dùng được. Do đó nếu một võ quan mà được người khác kính trọng, thì quả thực là một chuyện lạ.
Nhưng chế độ thừa kế võ chức đã tồn tại từ thời khai quốc đến nay, không phải ai có thế lực muốn đổi là đổi được. Muốn nâng cao tố chất của võ tướng thì phải bắt đầu nâng cao tố chất của những thanh niên chưa được thừa kế. Sau khi Thẩm Mặc hiểu được cách làm của Từ Giai thì lấy danh nghĩa của hoàng đế hạ chỉ, sau đó chuyển cho binh bộ phát đi công văn nói: "Mỗi phủ án (gọi chung tuần phủ và tuần án), đốc học, ngự sử đều phải mang gia môn đệ tử, tuổi ngoài mười lăm, có tư chất để đưa đi bồi dưỡng, luyện tập. Đến năm hai mươi tuổi sẽ tổ chức thi tài, học sinh sẽ thi binh thư và võ kỹ, tất cả đều do phủ án xét duyệt. Binh thư quán thông mà võ kỹ thành thạo xếp loại tốt nhất, binh thư chưa thông mà võ kỹ thông xếp loại thứ hai, nếu cả binh thư và võ kỹ đều không thông thì xếp loại cuối cùng. Sau đó học sinh được chuyển sang các bộ phận, loại tốt nhất thì bổ khuyết làm quản sự, thứ hai bổng lộc kém một chút, loại cuối cùng bổng lộc chỉ còn một nửa, sau hai năm lại sát hạch thêm lần nữa. Lần thứ hai thứ hạng vẫn không thay đổi thì vẫn chỉ được trả nửa bổng lộc; nếu ba lần không đạt thì cho ra quân, tuyển chọn người khác".
Với điều kiện hiện tại, Thẩm Mặc chỉ có thể nghĩ đến những phương pháp hiện thực nhất, trực tiếp nhất để thực hiện. Đầu tiên đối với quân đội mà nói, với những quan quân trung cấp trở lên đều phải thông cả văn lẫn võ, biết được binh thư thao lược; quan quân hạ cấp phải thành thạo võ kỹ, từ đó mới có thể đảm bảo tố chất của quan quân được.
Thứ hai, đối với triều đình mà nói, đây cũng chính là một tin mừng. Phải biết rằng đại đa số gia đình võ tướng chỉ có thể duy trì cơm áo, số gia đình có thể cho con cái đến trường cũng chỉ có ít mà thôi. Hiện giờ triều đình tạo cơ hội, để cho con cái họ thành tài, họ đương nhiên nguyện ý... Về phần con cái, nếu như họ thi ba lần không đạt, cũng sẽ không tước đoạt tập chức (chức quan thừa kế) của họ, chỉ phải đổi người khác mà thôi. Như vậy ngoại trừ con trai cả ra, tất cả thành viên khác trong gia đình đều được hoan nghênh, cho nên cũng không là vấn đề.
Cuối cùng, đối với các tỉnh còn nghèo thì kinh phí vấn đề lớn, nhưng Binh bộ sẽ có một khoản riêng, thậm chí đối với những tỉnh có thành tích đứng đầu Binh bộ còn gánh vác toàn bộ chi phí; hơn nữa việc này cũng coi như thành tích tính cho mỗi đốc phủ (tổng đốc và tuần phủ). Cho nên tính ra vấn đề cũng không phải là lớn.
Trương Cư Chính có nhận xét: Phương pháp này khảo hạch quan võ rất nghiêm ngặt, thời gian tuy lâu mà không lãng phí, rất được hoan nghênh", ông rất ủng hộ phương pháp này, hơn nữa còn tỏ ý giải quyết vấn đề kinh phí của các tỉnh.
(Trương Cư Chính: chính trị gia nổi tiếng triều Minh)
-o0o-
- Quá phức tạp.
Sau khi phân phó xong nhiệm vụ, Thẩm Mặc cười khổ nói:
- Muốn làm tốt nhiều việc, nói thì hay nhưng nhân thủ quả thật rất thiếu.
Nói rồi cười với hai người:
- Năm đó Cao các lão nói qua, tình huống Binh bộ rất đặc biệt, theo như lời ông phải có hai thượng thư, bốn thị lang mới đủ dùng. Hiện giờ xem ra lời ấy quả thật không sai.
Kỳ thật Thẩm Mặc cùng Cao Củng đã nghiêm túc thảo luận qua, thấy rằng việc tăng đường quan cho Binh bộ là rất cần thiết, nhưng vì trong tay không có đại quyền, cho nên không thực hiện được.
(đường quan: tên thường gọi của thượng thư, thị lang)
- Thuộc hạ không ngại vất vả.
Đàm Luân mỉm cười nói:
- Chỉ sợ làm hỏng việc của đại nhân.
- Các vị cứ cẩn thận làm việc, phần còn lại giao cho ta.
Thẩm Mặc cười nhẹ:
- Thắng nhiều trận lớn cho ta, ta sẽ bớt áp lực.
- Cái này...
Đàm Luân cười khổ nói:
- Gấp quá cũng không được, với quân bị của Đại Minh ta nếu không có mấy năm chuẩn bị thì không đánh được.
Dừng một chút lại nói tiếp:
- Hơn nữa chiến tranh cũng không phải chuyện của Binh bộ chúng ta.
- Cho huynh biết một tin.
Thẩm Mặc trầm giọng nói:
- Trương Thái Nhạc đã hứa với ta cho hắn một năm chuẩn bị tài chính, hai năm sau nữa nếu vốn nhiều lên thì năm thứ ba sẽ có tiền đánh một trận.
- Sau đó thì sao?
Con mắt Đàm Luân tức thì phát sáng.
- Chuyện sau này ai mà biết được.
Thẩm Mặc nói:
- Nhưng ba năm này để khôi phục Hà Sáo hoặc Tùng sơn, kế hoạch đã được vạch sẵn, huynh chỉ có thể thực hiện theo mà thôi.
- Vâng.
Thấy đại nhân bưng trà tiễn khách, Đàm Luân đứng dậy cáo từ, Ngô Đoái cũng nhanh chóng đứng lên theo.
Thẩm Mặc đưa họ ra sân viện, nhìn hoa cúc đầy xung quanh thì chợt nhớ tới một câu: "Đãi đáo thu lai cửu nguyệt bát... Mãn thành tẫn đái hoàng kim giáp", không khỏi cảm thấy rùng mình, vội vàng dứt ra khỏi suy nghĩ hoang đường này.
(Thơ của Hoàng Sào: Hoàng Sào tuy giỏi nhưng thi nhiều năm không đỗ, cho nên lấy quyết tâm khởi nghĩa lập chính quyền của riêng mình, sau này là lãnh tụ nghĩa quân chống lại Đường triều thối nát, cuối cùng bị thất bại - trong đoạn này có ý Thẩm Mặc sợ một cuộc khởi nghĩa như Hoàng Sào xảy ra)
Trở về phòng Thẩm Mặc thở dài một hơi, đối với việc chỉnh đốn Binh bộ cũng coi như đã chu đáo, việc cuối cùng bây giờ là tổng kết lại rồi viết thành tấu chương, xem như tô điểm cho cái kết hoàn hảo.
Thẩm Mặc tự tay viết đến tận giờ ngọ, đem mọi chuyện thành bại viết ra một tấu chương dài ba nghìn chữ, nhưng lại không đề tên lên đó. Bởi vì một Đại học sĩ hô phong hoán vũ như y thực ra cũng chỉ là người hỗ trợ, người trực tiếp khâm mệnh làm tổng lý đại nhân chính là Thành quốc công, mặc dù ông ta chưa từng lộ mặt, nhưng Thẩm Mặc cũng không thể không để ông ta ký tên được.
Vốn định dùng công văn gửi đi, nhưng nghĩ đi nghĩ lại cảm thấy không nên sơ suất, người ta dù sao cũng là quốc công, tốt nhất là vẫn nên đi một chuyến.
